19.06.10
|
#1
|
Yeni Üye
Üye
Üyelik tarihi: Mar 2010
Mesajlar: 3
Rep Puani : 10
|
"Dede Garkın : 13. Yüzyıl Anadolusunun Büyük Türkmen Şeyhi Bir Ser Çeşme"
Açılış konuşmalarının ardından “Dede Garkın” üzerine genel bir değerlendirme ve açılış konferansı veren yapan Prof. Dr. Ahmet Yaşar Ocak, 1980’lere kadar varlığı sadece Hacı Bektaş Vilayetname’sinde bir pasaj olarak geçen Dede Garkın’ın 13. Yüzyıl Anadolu’sunun en önemli şahsiyetlerinden biri olduğunu söyledi.
“Dede Garkın 13. Yüzyıl Anadolusunun Büyük Türkmen Şeyhi Bir Ser Çeşme” isimli bir sunumu da gerçekleştiren Ahmet Yaşar Ocak, 1980’lere kadar Dede Garkın’ın pek bilinmediğini, Velayetname-i Hacı Bektaş’ta bir pasaj olarak geçmekte olduğunu ve bu döneme kadar bilgilerimizin bundan ibaret olduğunu ve akademik çevrelerin bilgilerinin dışında Dede Garkın dedelerinin geleneksel bilgilerden ibaret olduğunu söyledi. “Dede Garkın hakkındaki bilgilerin bir kısmı ocak mensupları içerisinde kaldı. Fakat ocak mensuplarının kendi içlerinde taşıdıkları bu bilgi akademik olarak aydınlatıcı bilgiler vermez. Sadece onun soyundan gelenler hakkında bir takım saptamalar yapar. Bunun dışında Dede Garkın hakkında ilk bilgilerin yer aldığı Hacı Bektaş Vilayetname’sinde bulunan bilgiler şundan ibarettir: Hacı Bektaş Veli’ye İbrahim Hacı’nın giydiği geyik tacından yapılma taç etrafındaki bir rekabeti bu kısa pasajda anlatır. Fuat Köprülü gibi büyük bir alimin dahi dikkati çekmemiş ve onun çapındaki bir âlim bile Dede Garkın üzerinde fazla durmamıştır. Yine üstat Abdülbaki Gölpınarlı da bu konuda fazla bir bilgi aktarmamıştır. Dede Garkın hakkında yazılı metinlere yansıyan bilgilerin küçük atıflarla başlayan süreci 1990’lardan sonraya rastlar ve bu bilgiler de Dede Garkın hakkında Alevi yazarlar tarafından tek tük atıflardan ibarettir” dedi.
Dede Garkının hakkındaki arşiv belgeleri üzerinden konuyu detaylandıran Ocak, Dede Garkın soyuyla ilgili belgelerle anlatımını genişletti, Dede Garkın’ın soyunun oniki imamlardan İmam Musa Kazım’a dayandığı için dede garkınların mürşit ocağı olduğunu bildirerek, “1418 tarihli İcazatname ile Dede Garkın tarafından kurulan Garkini tarikatına işaret etti ve onun adına kurulu olan Garkini tarikatının bu belge ilk kez ortaya konulduğunu belirtti. Hiçbir kaynakta Ahmet Yesevi’nin adının geçmediği Hacı Bektaş’ı Velinin adının geçtiği halde gerek akademik gerekse Alevilerin yapmış olduğu çalışmalarda özellikle Hacı Bektaş Vilayetname’sine dayanarak Ahmet Yesevi’ye dayandırılmaktadır. Dede Garkın’ı ilk olarak Hacı Bektaşi Veli Vilayetname’si, daha sonra da 1358’de yazılan Aşık Paşanın oğlu Elvan Çelebi Menakıbı Kudsiye isimli eserinde bahsetti ve bu konudaki bilgiler daha sonra daha da zenginleşti. Elvan Çelebi Menakıbı Kudsiye’sinde Garkın lakabını tasvir ederken, tasavvufi feyzin bolluğundan dolayı kendisine garkın denmiştir. Dede Garkın Anadolu’ya nereden geldiği yönünde bilgi yok. Nasıl geldiği yönünde bilgi var. Moğol istilasından kaçarak gelmiştir” dedi.
Hacı Bektaş-ı Veli mensupları ile Dede Garkın mensupları arasındaki rekabete de değinen Prof. Dr. Ahmet Yaşar Ocak, “Rekabet nereden kaynaklanıyor. Hacı Bektaşi Veli ile Dede Garkın arasındaki rekabet nereden geliyor. Her iki tarafın mensupları diğerlerinden ayrı olduğunu söylüyorlar ama Hacı Bektaşı Veli, Mevlana Celaleddini Rumi ve Yunus Emre olsun Dede Garkın olsun hepsi 13. yüzyıl Anadolu’sunu aydınlatan şahsiyetlerdir” şeklinde konuştu.
Prof. Dr. Ahmet Yaşar Ocak’ın Dede Garkın ile ilgili değerlendirmelerinin ardından Tebriz’den gelen Grup Muştak, deyişlerden oluşan bir dinleti sundu. Grup Muştak, Tebriz’deki Kırklar Cemi isimli grubun okuduğu Türkçe deyişleri tanbur ve bendir eşliğinde izleyicilere sundular.
Bu arada sempozyum, Prof. Dr. Ahmet Yaşar Ocak’ın başkanlığında; “Göçmenlerin Devletleri Devletlerin Göçmenleri; Göçmenlerin Beyleri Beylerin Devletleri” konulu I. oturumu ile devam etti.
Yine bu sempozyum için hazırlanan ve kayıp birçok Dede Garkın deyişi Nihat Yalçın tarafından derlendi, notaya aktarıldı ve bu sempozyumda da ilk defa kamuoyuna bağlama eşliğinde sunuldu.
Kaynak: T.C. ŞANLIURFA VALİLİĞİ www.sanliurfa.gov.tr
|
Sponsor Reklamlar
|
|
|
Alinti
|
2Beğeni
